
از قابلیت های ویژه کشتهای گلخانهای تولید محصول در هر فصلی از سال بدون در نظر گرفتن فصل و زمان به خصوصی برای تولید آن نوع محصول می باشد. در نتیجه فراهم سازی شرایط مناسب جهت تولید ات گلخانه ای از ملزومات اولیه در کشت های گلخانه ای است که باید مد نظر قرار گیرد. دما، رطوبت، میزان تشعشعات نور خورشید، مقادیر اکسیژن و گازهای موثر مانند co2 از فاکتورهای اساسی تولیدات گلخانه ای محسوب می گردند که اگر این عوامل به نحو مطلوبی تحت کنترل قرار گیرد به راحتی می توان در بهترین زمان از نظر تقاضای محصول و قیمت آن در بازار مصرف، یک تولید خوب را به سرانجام رسانید. با توجه به نقش بسزای دما در تولید انواع محصولات کشاورزی، مدیریت دمای محیط یکی از برجسته ترین نکات در تولیدات گلخانه ای به شمار می آید که تاثیر آن در فصول سرد سال دو چندان می گردد.تاثیر بالقوه ایجاد گرمای مطبوع روی محصولات در گلخانه ها موجب شاخص شدن اهمیت سیستم های گرمایشی چون، جت هیترگردیده است. جت هیتر دستگاهی با قابلیت گرمایش یکنواخت و بالا در محیط که به وسیله دمنده حرارتی گرمای متوازنی را در محیط پخش می کند و با مجهز بودن به دودکش، گازهای سمی را به بیرون از گلخانه هدایت می نماید. انتخاب سیستم گرمایشی مناسب گلخانه ها از اقدامات اساسی و در اولویت به حساب می آید، ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﮔﺮﻣﺎﯾﺸﯽ ﺧﻮب درگلخانه ها داراي دو وﯾﮋﮔﯽ بنیادی و اصلی است : اﻟﻒ .ﺑﺘﻮاﻧـﺪ ﮔﻠﺨﺎﻧـﻪ را در ﺳـﺮدﺗﺮﯾﻦ ﺷﺐ ﺳﺎل ﮔﺮم ﮐﻨﺪ. ب .ﺣــﺮارت را در ﺳﺮﺗﺎﺳــﺮ ﮔﻠﺨﺎﻧــﻪ ﺑﺼﻮرت ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﭘﺨﺶ ﮐﻨﺪ. در ادامه نگاهی به معرفی جت هیتر و کاربرد و شرایط بهره گیری مناسب از آن خواهیم داشت.
جت هیتر و عملکرد آن در گلخانه ها
از متداول ترین و رایج ترین سیستم های گرم کننده در گلخانه ها جت هیترها می باشد. این سیستم ها گازسوز یا گازوئیل سوز می باشند ، نسبتا ارزان و از قدرت گرمایی خوبی هم برخوردارند راه اندازی ،نصب و سرویس این سیستم ساده است، امکان نصب آن به صورت آویزان باعث بهره برداری حداکثری از فضا گشته و مانع هدر رفت فضای مفید گلخانه می گردد. این دستگاه از یک سیستم دو جداره تشکیل شده ، جداره ی وسط آن بوسیله ی مشعل گازی یا گازوئیل سوز که بشدت گرم شده و دود از دودکش آن به بیرون از گلخانه راه می یابد که این عمل خود باعث گرم شدن هوای موجود در جداره ی بیرونی و هوای اطراف جداره ی میانی و توزیع یکنواخت دما در گلخانه می گردد. نکته خیلی مهم در انتخاب جت هیترهای مناسب گلخانه ها که باید حتما مورد توجه قرار داد دو موتوره بودن جت هیتر است که برای گرم کردن محیط از اکسیژن موجود در فضا استفاده نمی کند و هوای تازه بیرون از فضا را جهت گرمایش محیط به کار می گیرد.
از این سیستم ها در گلخانه های موقت و تونل های پلاستیکی استفاده می شود. جت هیتر گلخانه ای یا کوره هوای گرم از تصدیق و معروفیت بالایی میان گلخانه داران برخوردار می باشد شایان ذکر است که در ایران، گلخانه داران و پرورش دهندگان گل و گیاه و مرغداری ها بالاترین بهره گیری را از جت هیترها به عمل می آورند که از مزایای این سیستم گرمایشی می توان به موارد زیر اشاره نمود:
– مقرون به صرفه بودن نسبت به سایر روش ها
– امکان جابه جایی و تغییر مکان
– تنوع در قدرت گرمایی نسبت به هزینه و قیمت
نکاتی در جهت بهره برداری بهینه از جت هیتر ها
بر اساس اهمیت نقش دما در روند رویش و تکثیر گیاه و افزایش بازده محصول و کنترل آفات و بیماریها ،رعایت تعدادی نکات اصولی در زمان احداث گلخانه جهت استفاده مناسب و بهینه از جت هیترها می تواند رهگشای تامین دمای مناسب برای تولید محصولات گلخانه ای گردد:
– مخزن سوخت در زیر زمین نگهداری و یا کاملا عایق بندی شود: اگر از گازوئیل بعنوان سوخت استفاده می گردد، مخزن سوخت نباید در فضای آزاد قرار گیرد به علت احتمال یخ زدگی لوله های سوخت رسانی نباید از روی سطح زمین و هوای آزاد عبور داده شود. زیرا احتمال یخ زدگی در آنها وجود دارد. همچنین عصرها احتمال وارد شدن هوای مرطوب به داخل مخزن و ایجاد قطره وجود دارد. افزایش میزان این قطرات باعث خرابی قطعات مشعل سوخت خواهد گشت.
-عدم نشتی گاز مونوکسیدکربن: هر گونه سیستم حرارتی که در داخل گلخانه استفاده می شود باید ملاحظه گردد که تولید دود و گاز مونوکسیدکربن ننماید. در صورت ورود گاز مونوکسید کربن به محیط گلخانه، ایجاد آلودگی خواهد نمود. نکته مهمی که باید مورد توجه قرار گیرد شعله آبی، تولید دی اکسیدکربن می کند اما اگر شعله بصورت قرمز رنگ باشد، مونوکسیدکربن تولید می گردد.
– توجه: محل قرار گرفتن ترموستات از نظر ارتفاع از سطح زمین بایستی همواره در نزدیکی جوانه ی انتهایی گیاه باشد. اگر در ارتفاع بیش از حد از سطح زمین قرار گیرد، بدلیل اینکه گرما در ارتفاع زیاد است، ترموستات دچار خطا می شود. ذکر این نکته مهم است که ترموستات باید از مشعل دور باشد تا دچار خطا نشود.
وجود فن گردش هوا بر روی سرستون ها که قادر است جابه جایی و چرخش هوا در داخل گلخانه را تضمین کند و به این ترتیب دمای یکسانی را در تمام فضای گلخانه وجود خواهد داشت. در واقع بدون استفاده از فن ها، هوای گرم در بالا قرار گرفته و هوای سرد در اطراف گیاهان ایجاد می گردد.